ҮЙЛ ЯВДЛЫН ТОВЧООН

Ардчилсан шинэ Үндсэн хууль баталсны ойн өдөр тохиож байна

O.Admin
2024-01-13

Монгол Улс түүхэндээ дөрөв дэх Үндсэн хууль буюу Ардчилсан Үндсэн хуулиа баталсны 32 жилийн ой өнөөдөр тохиож байна. 

Шинэ ардчилсан Үндсэн хууль нь Оршил, зургаан бүлэг, 70 зүйлтэй бөгөөд Монгол Улс бол хүний эрх, эрх чөлөөг дээдэлсэн иргэн төвтэй ардчилсан улс гэдгийг тунхагласан юм. 

Монгол Улсын Үндсэн хуулийг 1924, 1940, 1960, 1992 онд дөрвөн удаа хэлэлцэн баталж байсан бөгөөд БНМАУ-ын Анхдугаар хурал хуралдаж, 1924 оны арваннэгдүгээр сарын 26-ны өдөр Ардын бүрэн эрхт Бүгд Найрамдах Улсыг тунхаглан, Анхдугаар Үндсэн хуулиа зургаан бүлэг, 50 зүйлтэйгээр баталсан билээ. Энэ өдөр “Бүх Монгол Улсыг үүнээс хойш Бүгд Найрамдах Бүрэн Эрхтэй Ард Улс" хэмээн дотоод ба гадаадад тунхаглан зарлаж, хуульчлан баталгаажуулсан нь ХХ зууны түүхэн дэх онцгой үйл явдал хэмээн үздэг.

Монгол Улсын хоёрдугаар Үндсэн хуулийг 1940 оны зургаадугаар сарын 30-ны өдөр Улсын VIII Их Хурлаар 12 бүлэг, 95 зүйлтэй баталсан байна. Монгол Улсын гуравдугаар Үндсэн хуулийг 1960 оны долоодугаар сарын 6-ны өдөр 10 бүлэг, 94 зүйлтэй баталж байв. Монгол Улсын дөрөв дэх буюу шинэ Үндсэн хуулийг 1992 оны нэгдүгээр сарын 13-ны өдөр БНМАУ-ын Ардын Их хурлаар зургаан бүлэг, 70 зүйлтэй баталсан юм.

Монгол Улс ардчилсан шинэ Үндсэн хуультай болоход тухайн үедээ улс төрийн олон намын төлөөлөлтэйгөөр анхны ардчилсан чөлөөт сонгуулиар байгуулагдаж, төрийн эрх мэдлийг хэрэгжүүлж байсан Ардын Их Хурлын 430 гаруй депутат, Улсын Бага Хурлын 50 гаруй гишүүн оюун ухаанаа уралдуулан 75 хоног хэлэлцэн баталсан түүхтэй. Мөн шинэ Үндсэн хуулийг батлах олон нийтийн хэлэлцүүлэгт Монголын нийт 1,2 сая иргэний 75 орчим хувь нь оролцож, 200 мянга гаруй санал ирүүлж байжээ.